Büyük papağanlar için topak (pellet/pelet) yemler

Görsel kaynağı: https://www.piqsels.com/en/public-domain-photo-zttdv NOT-1: Büyük papağanlar: Jako (african grey), Amazon, Kakadu, Macaw, vb. Bizimkisi 8 yaşında Kongo türünde dişi Jako. 13 Ağustos’ta bize geldi, daha 6 aydır bizde. Öncesinde “sultan papağanı” haricinde tecrübem yok.

NOT-2: Kuşlarla arası iyi olan bir veterinerden daha sağlıklı bilgi edinebilirsiniz. Yazılarımdan dolayı sorumluluk kabul etmem. Sadece kendi tecrübelerimi paylaştım.

NOT-3: Topak yem yerine, yaygın olarak “pellet/pelet” ve “extrude yem” ifadeleri kullanılmaktadır. Sözcüğün orjinali “pellet”. İngilizce-Türkçe sözlüklerde karşılığı olarak “pelet” yazılmış. Türkçe ifade için sozluk.gov.tr‘de “pelet” aradım bulamadım. Yine sözlüklerde “pellet” karşılığı olarak “topak yem” ifadesi kullanılmış. Bu da gayet güzel ama malesef çok oturmamış.

Neden bu yazı?

Çünkü aradığım gibi bir yazı bulamadım. Zaten topak yem daha birkaç senedir ülkemizde var. Dolayısıyla kültürü de oturmamış. Yeni yeni yaygınlaşıyor. Birkaç farklı yem denediğim için, benzer durumda olanlara faydası olabileceğini düşünerek yazmak istedim. Yazılarıma katılmayanlar iletişim bilgilerimden ulaşıp ifade edebilirler, hatam varsa düzeltmeye çalışırım.

Neden topak yem?

Topak yerine tane yem kullanıldığında, hayvanlar seçici oluyor. Bazılarını yiyip bazılarını yemiyor. Doğada da böyle ama doğada hayvanlar önünde hazır yem bulmadığı için yem araması gerekiyor. Doğada bu kadar seçici olma şansı yok. Diğer taraftan, hayvan keyif aldığı çekirdek gibi yemleri tercih edebiliyor. Bunlar da fazla yağlı olduğundan ve ev hayvanlarında hareketler kısıtlı olduğundan sağlıklı olmayabiliyor.

Topak yemde ise bazılarında 40-50’ye varan sayıda çeşitli besinler bir arada bulunuyor. Bunlar belirli oranlarda homojen olarak karıştırıldığından, hayvanın ihtiyacını tam karşılayacak içeriğe sahip oluyor. Yem seçme şansı da olmadığından tüm içeriği yemiş oluyor. Genellikle de alıştıktan sonra severek yediklerini düşünüyorum. Topak yemlere genellikle ihtiyaç olan vitaminler de ekleniyor.

Topak yeme ilave bir şeyler vermek gerekli mi?

Günlük olarak topak yemin yanında takviye olarak mutlaka taze sebze ve meyve verilmesi tavsiye ediliyor.

Çok sık olmamak kaydıyla, keçi boynuzu gibi kemirmelikleri de sevebilirler. Bizimkine köyden getirdiğim şeker kamışı tohumlarından da veriyorum arada. Dal darı biçiminde olduğundan bir tane bir tane koparıp yemeyi seviyor. İnsanlara ve ele aşılması için de yazdan kuruttuğumuz kavun çekirdeklerini elden veriyoruz. Haftada birkaç tane de fındık veriyorum çiğ ve kabuklu, kendisi kırıp ayıklıyor. Bazen de azıcık ceviz.

Çimlendirmeden de bahsetmezsem olmaz. Buğday, mercimek, vb. tohumlardan çimlendirip verebilirsiniz. Büyük/küçük tüm kuşlara da verilebilir. Tohumların çimlenme aşamasında en faydalı besinlerin ortaya çıktığını söylüyorlar. Hangi tohumların nasıl çimlendirileceği ile ilgili İnternet’te çok bilgi var zaten.

Karışım mevzusu da çok güzel. Konu hakkında Astro ve Ben Youtube kanalında çok güzel bir video var, tavsiye ederim: https://www.youtube.com/watch?v=gjFIFGSUgKE

İlave besin konusunda, internette benzer örnekleri aratırsanız bulabilirsiniz.

Topak yemin riskleri

• İçeriğinden kesin emin olma şansımız yok. Bu nedenle güvenilir yem tercih etmemiz lazım. Ayçiçeği çekirdeği gibi ucuz ve yağlı tohumları ağırlıklı kullanarak fiyatı %70-80 düşürebilirler. Bu nedenle çok ucuza kaçmaya çalışmayın. Ama “pahalısı iyidir” gibi bir algı da olmasın :)
• Yem daha kolay bozulabilir. Üretim aşamasında içinde nem kaldıysa küflenme görülebilir. Buzdolabında saklanmasını istiyorsa öyle yapın. Mümkünse de çok büyük paketlerde almamaya çalışın. Nemsiz bir yerde oturduğum için 5 kiloluk kabı 6 ayda bitirdim ve sorun yaşamadım, ama yaşanmayacağı anlamına gelmez.
• Hayvanı topak yeme alıştırırsanız mutlaka öyle devam edilmelidir. Başkasına sahiplendirilecekse de düzgün topak yem verme sözü alınmalıdır. Dandik dundik yemle beslemesinler hayvanı.
• Hayvanın en sevdiği yem en iyi yem değildir. Boyunu sevebilir, ayağıyla tutup yemek hoşuna gidebilir. Kokusunu sevebilir. Rengini sevebilir. yemin ona enerji vermesinden memnun olabilir… Seçenekler çoğaltılabilir. Marka seçerken bunu da göz önünde bulundurmak lazım.
• Yemde tozlanma olunca bir kısmı ziyan oluyor. Tozlanmış yerlerini yemiyor hayvanlar.
• Hayvan bir yeme alışınca, olur da aynı yemi bulamazsanız, farklı yeme geçme sıkıntısı olabilir. Ufak bir ihtimal ama olur mu olur…
• Renkli-boyalı yemlerden uzak durmanızı tavsiye ederim.

Kullandığım topak yemler

Kuşu ilk aldığımda, önceki sahibi kendi kullandığı üretim yeminden, 5 kiloluk olarak verdi. Sonra hayvanın uzun süren kızgınlık döneminden huylandım ve yemi de değiştirmeyi düşündüm. Bu nedenle iki farklı yem daha aldım. Aşağıdaki görselde kullandığım üç yemin boyutlarını karşılaştırmak için bir arada verdim: Görseldeki yemlerin markası soldan sağa doğru; Pupa, Rasyon, Petty

Yukarıda sırasıyla Pupa, Rasyon ve Petty marka yemler görülüyor. Yem kalitesi konusunda sağlıklı yorum yapamayacağım. Daha ilk kez bir büyük papağanım olduğu için ben daha acemiyim. Diğer taraftan, yemlerin içeriği hakkında güvenilir kaynaklardan edindiğim bilgi yok.

Gördüğüm kadarıyla bugün itibarıyla yabancı marka ürün ülkemizde pek yok, varsa da yaygın değil. Aşağıda yazdıklarımın hepsi de yerli üretim ürünler.

Petty yem

İlk olarak Petty’nin üretim yemini kullandım. 5 kiloluk ambalajda geldi. Hiç tecrübem olmadığı için, hayvanı aldığım kişinin verdiği bu yem ile devam ettim. Önceki sahibi üretim yapmaya çalışıyordu. Kullandığı yem de üretim yemi olduğu için kızıştırıcı ve enerjili (yağlı?) içerikler olduğunu düşünüyorum. Emin değilim tabii. Eğer düşündüğüm gibi ise tek kuş için mantıklı bir yem değil. Kuşu tüy döküm ve kızgınlığı bir türlü geçmeyince (~3 ay gibi), farklı yem aradım. Petty’nin üretim haricinde diğer modelleri de var aslında ama bana evde tek kuş bakmak için hangisini kullanmam gerektiğini anlamadım. Birisi yeni doğanlar, birisi yazlık yem, vb. açıklamaları var. Bu nedenle diğer markalara da baktım.

Piyasaya ilk girenlerden birisi bu olabilir gibi geliyor bana, emin değilim. Bu ürünün satışı internet üzerinde diğerlerine göre daha az bulunuyor. Nedendir, bilmiyorum. Belki de çok reklam vermemişlerdir.

Firma Çorum’da. Web sitesi: https://pettyfood.com.tr

750 gram ve 5 kiloluk ambalajları var.

Rasyon yem

Bana en çok bu güven verdi. Bunun birkaç tane sebebi var. Bir tanesi, yemi üreten firma (Delta canlı kuş), aynı zamanda üretici. Ve benim gördüğüm en profesyonel üretici. Bizzat görmedim yerlerini ama İnternet’te oldukça fazla bilgi (video, fotoğraf) paylaşmışlar. Şirket sahibi Tanju Bey yıllardır bu işleri yapan, işini bilen birisi gibi görünüyor (bu konuda bir insanın bilgisini tartabilecek konumda değilim). Yemleri üretim sürecini falan detaylı anlatan videoları var. Nasip olursa Tekirdağ tarafına gidersem mutlaka ziyaret etmek istiyorum. Hatta Jako sahiplenmek isteyenler için de tam belgeli ve el besleme satışları olduğunu belirteyim.

Telefonla arayıp problemimi anlattım. Mevcut durumda kullandığım yemi (Petty) tanımadığını ama yemden dolayı sorun (kızışma) olacağını düşünmediğini söyledi Tanju Bey. Yine de ben değiştirmek istediğimi ve onların hangi yemini önerdiğini sorunca Nirvana modelini önerdi. Bir de “eğlencelik” dedikleri yem var. Bunu da pet shop’larda çekirdek yemeye mahkum hayvanlar için yapmışlar. En azından sadece çekirdek yemesinler diye, çok daha ucuz bir topak yem.

Sanırım 1-2 sene olmuş yem üretimine başlayalı. Aslında, kendi hayvanları için ürettikleri yemi satmaya başlayalı, desem daha doğru olacak galiba.

Bu yemi envai çeşit e-ticaret sitesinde bulabilirsiniz. Kendileri de e-ticaret sitesi açmışlar, daha çok taze ama ne kadar uzun ömürlü olur bilmiyorum: https://yemburda.com

“rasyon” ifadesi , aynı zamanda yemlerde karşım oranını da ifade eden bir sözcük. Bunu da belirtelim. Sağda solda yemlerde “rasyon” ifadesini duyduğunuzda hep bu markadan bahsedildiğini düşünmeyin. Firma yem için güzel isim bulmuş bence.

850 gram, 5 kilo ve 20 kiloluk ambalajları var.

Pupa yem

İşi yemcilik olan bir firmanın ürünü. En eski ve en profesyonel yem üreticisi bu olabilir. Küçükbaş, büyükbaş, kemirgen, kedi, köpek, kanatlı için yemleri var. Eskişehir’de. 2009 yılında Türkiye’nin ilk topak formda güvercin yemini üretmişler.

Rasyon ve Petty’nin aksine bunun farklı ihtiyaçlara göre (üretim yemi gibi) farklı türleri yok. Sadece “Pupa topak yem” :) Ambalaj olarak da sadece 1 kiloluk paketleri var.

Web sitesi: https://esyem.com.tr

Energy Cube (kullanmadım)

Kullanmadım ama burada yazmazsam olmaz. Oldukça profesyonel bir ürüne benziyor. Sadece 1 kiloluk ambalaj var, o da kutu şeklinde. Diğerleri kilitli torba ambalajda gelirken bunun metal kutuda gelmesi ciddi bir avantaj bence. Daha az tozlanma olacağını düşünüyorum. Sadece papağan maması üreten bir firma. Adındaki “enerji” sözcüğü açıkçası beni biraz tedirgin ediyor :) Bunların da farklı amaca göre farklı yemleri yok, tek çeşit yem var, mis gibi.

Tane boyutu ve rengi Pupa yeme benziyor gördüğüm kadarıyla. Kullananlar da memnun görünüyor. %100 sertifikalı organik olduğunu iddia ediyorlar.

Web sitesi: https://energycubepelet.com

Karşılaştırma

Bizim kuş en çok Pupa’yı sevdi. Üç yemi aynı anda tabağa koydum, önce Pupa’ları yedi. Yem tanesinin boyutunun da etkisi var gibi geldi bana. İkinci sırada Rasyon yemi sevdi. Son olarak Eskiden beri bildiği Petty kaldı. Bu karşılaştırma çok mantıklı değil tabii. Hayvanın yıllardır yediği yemin yanına iki farklı tür koyunca onlar daha kötü bile olsa farklı olduğu için cazip gelmiş te olabilir.

Tozlanmama konusunda Pupa en başarılısı. Rasyon ikinci sırada olur. Petty en çok tozlanan.

Kızışmış kuşu Rasyon marka yem ile 1 ay besleyince (1 paket) biraz sakinledi gibi geldi bana. Sonra elimdeki Petty’lerden (üretim yemi) vermeye devam ettim ve sanki yine kızışıklığı arttı. Ama daha 4-5 aydır bu tarz bir kuş ile beraberiz, çok sağlam yorum yapamıyorum.

Fiyat olarak yazının yazıldığı tarihteki ortalama yaklaşık 1kg için fiyatları ucuzdan pahalıya doğru vereyim. Fiyatlar çok sağlam değil çünkü her yerde farklı fiyatlar var. Elden geldiğince bulabildiğim en ucuz ve güvenilir fiyatı yazmaya çalıştım.

• Pupa ₺29
• Petty (bakım) ₺111
• Petty (üretim) #116
• Rasyon Nirvana ₺117
• Energy Cube ₺122