Skip to content

Temel Kavramlar

Aktarım Verimliliği

\[ \small{\mathtt{Aktarım \ Verimliliği = {Veri \over (Veri + TCP/UDP \ baslığı + IP \ baslığı + Ethernet \ baslığı)}}} \]

Bu denkleme göre; bir seferde gönderilen veri bloğu ne kadar büyürse, verim o kadar artar.

MTU

Maximum Transmission Unit. Bir seferde gönderilebilecek maksimum veri miktarını belirler. Ethernet ağlarında MTU değeri varsayılan olarak 1500 bayt/kapsül MTU
Görsel Kaynağı: https://info.support.huawei.com/info-finder/encyclopedia/en/MTU.html/

MTU
Görsel Kaynağı: https://softkeys.uk/blogs/blog/how-to-check-mtu-size-in-windows-10/

RTT

Round Trip Time. Paketlerin karşı tarafa gidip geri gelmesi için geçen süre. RTT Linux'ta ping çıktısı

TTL

Time to Live. Paketlerin ağda sonsuza kadar dolaşmaması için kullanılan yaşam süresidir. Başlangıç TTL değeri sistemden sisteme değişir. 256, 128 veya 64 olabilmektedir. Bir paket, hop noktaları arasında her aktarıldığında TTL değeri 1 azalır. TTL değeri
Görsel kaynağı: https://ipwithease.com/what-is-time-to-live-ttl-in-networking/


Zamana Karşı filmindeki insanların TTL değeri
Zamana Karşı filmindeki insanların TTL değeri

Bant Genişliği (Bandwidth)

Haberleşme kanalının veya iletim ortamının kapasitesini ifade etmek için kullanılır. Analog sinyallerde birini Hertz (hz) iken, dijital sistemlerde bps (b/s) şeklindedir.

Note

"Bant genişliği" kavramını otoban yolda şerit sayısı gibi düşünebiliriz. Trafik ne kadar fazla olursa olsun, şerit sayısı arttıkça trafik sorunsuz ilerleyebilir. Bu kavram doğrudan iletimin hızını ifade etmemekte ama dolaylı olarak iletim süresinin kısalmasını sağlamaktadır.

Bir haberleşme sistemi, gönderici, alıcı ve iletim ortamından oluşur. İletim kapasitesi en küçük olan, bütün sistemin bant genişliği belirler.

Bant genişliği ile ilgili diğer kavramlar:

  1. Latency (gecikme süresi): Verinin ağ üzerinde aktarımı sırasında geçen süre.
  2. Response time (cevap süresi): Bilgisayarların performansı da dahil edilerek cevap almak için geçen toplam süre.
  3. Throughput (işlem hacmi): Bant genişliği teorik bir kavram iken, işlem hacmi uygulamada görülen gerçek kapasiteyi ifade eder. Anahtar (switch) cihazlarının da işlem kapasitesi bu kavram ile ifade edilir.

Bant Genişliği
Görsel kaynağı:https://medium.com/@sandeep15mca/latency-bandwidth-throughput-and-response-time-0ee4d9028277

Gecikme kaynakları

alt text
Görsel kaynağı:https://www.oreilly.com/content/primer-on-latency-and-bandwidth/

Gecikme Kaynakları
Gecikme Kaynakları. Görsel kaynağı: https://medium.com/@ComNetworks2014/computer-networks-traffic-delay-and-throughput-97c1c2820466/

Örnek Soru

240 MB büyüklüğündeki bir MP3 dosyası, görseldeki sistemde 4 dakikada aktarılıyor.

  1. Bu sistemin aktarım kapasitesini (bant genişliğini) bulunuz.
  2. Aktarılan dosya, MP3 yerine MPG olsaydı ne olurdu?

alt text

Jitter

Dilimize seğirme, sapma şeklinde çevrilebilir. Giden veri paketlerinin gecikme sürelerinde farklılık olması durumu. Özellikle canlı anlık iletişimin sağlıksız olmasına sebep olabilir. Jitter
Görsel kaynağı: https://sonary.com/content/jitter-what-it-is-and-how-to-deal-with-it/

QoS - hizmet önceliklendirme

Quality of Service. Bant genişliğinin verimli kullanılması için bazı trafik verilerine öncelik vermek için kullanılır. Ambulans önceliği gibi düşünebilirsiniz. Belirli IP adreslerine ya da belirli uygulamalara öncelik verilebilir. Özellikle canlı anlık iletişim sağlayan telefon görüşme uygulamaları gibi durumları önceliklendirmek için kullanılır. QoS
QoS. Görsel kaynağı: https://www.nwkings.com/qos-in-networking/

Temel Bant ve Geniş Bant

  • Temel bant(Base Band). İletim ortamında tek bir frekans bandı kullanılır. Böylece teorik olarak iletim ortamının tüm kapasitesi tek bir kanal için kullanılır. Ethernet'te temel bant kullanılır.
  • Geniş Bant (Broad band). İletim ortamında birden fazla frekans bandı kullanılır. bulunur. Basit bir frekans band filtresi sayesinde kanallar ayrıştırılabilir. Telefon hattından aynı anda ses verinin taşınması buna örnektir.

Temel ve geniş bant
Görsel Kaynağı: https://www.computernetworkingnotes.com/networking-tutorials/differences-between-baseband-and-broadband-explained.html/

Geniş bant kullanımı
Geniş bant içindeki farklı verileri ayrıştırma

Paralel ve Seri İletişim

Paralel iletişimde byte düzeyinde iletişim sağlanır. İki uç arasında en az 8 tane fiziksel iletim ortamı olmalıdır. Band genişliği teorik olarak 8 hat daha fazla olduğu düşünülebilir. Ancak hem maliyet hem protokol tercihi hem de kullanılan topoloji gibi etkenler bu konuda etkilidir. Paralel ve seri iletişim
Görsel kaynağı: https://www.digikey.com/en/maker/tutorials/2023/what-is-serial-communication-and-how-does-it-compare-to-parallel

Araştırma sorusu

Paralel iletişim daha hızlı olmasına rağmen neden günümüzde hala bazı yerlerde seri iletişim kullanılıyor? Gündelik hayatımızda bilgisayar kullanırken nerelerde seri iletişim kuruyoruz?

Haberleşme Kanalı Modları

  1. Simplex Kanal: Televizyon ve radyo gibi yayının tek taraflı olarak yapıldığı kanallardır.
  2. Half-dubleks Kanal: Çıft yönlü iletişim vardır. Ancak aynı anda sadece bir taraf veri gönderebilir. telsiz gibi.
  3. Full-dupleks Kanal: İki uç arasında iki tane simplex kanal vardır. Böylece aynı anda iki taraf veri gönderebilir ve alabilir. Örnek telefon görüşmeleri.

Günümüzde tüm bilgisayar ağları full-dupleks’tir. Haberleşme Kanalı Modları
Görsel kaynağı: https://www.blackbox.co.uk/gb-gb/page/25069/Resources/Technical-Resources/Black-Box-Explains/Fibre-Optic-Cable/Simplex-vs-duplex-fiber-patch-cable/